اثر تحکیم روی ضریب انتشار مولکولی یون کلر در یک خاک رسی

به­علت کم­بودن تخلخل و آهسته بودن سرعت جریان آب در خاک­های رسی، مهمترین مکانیزم انتقال آلودگی انتشار مولکولی است. در این تحقیق اثر تحکیم خاک رس روی ضریب انتشار مولکولی یون کلر بررسی گردید. نمونه خاک از منطقه نازلو واقع در شمال­غرب شهرستان ارومیه تهیه شده و پس از تعیین مشخصات فیزیکی، پارامترهای تحکیم خاک تعیین گردید. برای تعیین ضریب انتشار مولکولی یون کلر در درجات تحکیم متفاوت در یک بازه تنشی افزایشی و سپس کاهشی، نمونه استوانه­ای شکل خاک پس از رسیدن به میزان تحکیم مشخص در دستگاه تحکیم، تحت آزمایش انتشار مولکولی قرار گرفته و ضریب انتشار مولکولی آن اندازه­گیری شد. این کار با استفاده از کد کامپیوتری POLLUTE و با برازش داده­های نظری روی داده­های مشاهده­ای غلظت- زمان انجام گردید. نتایج نشان داد که با افزایش میزان تحکیم خاک و کاهش نسبت تخلخل آن از 4/0 به 35/0 در بازه تنشی kPa 25 تا kPa 400، ضریب انتشار مولکولی ازs-1 m2 10-10×94/5  به s-1 m2 10-10×36/5 کاهش یافت. در مرحله باربرداری تحکیم از kPa 400 تا kPa 50 ضریب انتشار مولکولی خاک از s-1 m2 10-10×36/5  به s-1 m2 10-10×42/5 افزایش یافت. نتایج این مطالعه نشان داد که روند انتشار آلودگی به طریقه انتشار مولکولی در خاک­ رسی نازلو، تابعی از میزان تحکیم این خاک­ است لیکن اثر تحکیم در کاهش ضریب انتشار مولکولی خاک قابل ملاحظه نیست. تطابق خوب داده­های مشاهده­ای و نظری نشان داد که مدل فیزیکی طراحی شده، روش­های آزمایشگاهی به­کار گرفته شده و مدل نظری استفاده­شده از دقت خوبی برخوردار هستند.